Geoxideerd LDL: Een cruciale biomarker voor Hart- en Vaatziekten?

Vandaag zijn veel mensen zich bewust van het belang van low-density lipoprotein cholesterol (LDL) in relatie tot cardiovasculaire gezondheid. Een andere cruciale biomarker voor het begrijpen en voorspellen van hart- en vaatziekten is geoxideerd LDL (oxLDL).  Echter wordt deze nog vaak over het hoofd gezien. In dit artikel duiken we dieper in de achtergrond, mechanismen en voorspellende waarde van oxLDL.

Wat is geoxideerd LDL? 

OxLDL is LDL-cholesterol dat door oxidatieve stress chemisch is veranderd. Dit geoxideerde cholesterol speelt een centrale rol in de ontwikkeling van atherosclerose, een aandoening waarbij de slagaders verharden en vernauwen door de opbouw van zogeheten plaque.

Het Begin van geoxideerd LDL

In 1983 ontdekten Brown en Goldstein dat LDL-cholesterol een verandering moet ondergaan om schadelijk te worden voor de bloedvaten. Ze stelden voor dat LDL een structurele verandering moet ondergaan om atherogene eigenschappen te verkrijgen, wat betekent dat het bijdraagt aan de vorming van plaque in de bloedvaten. De schade door vrije radicalen, ook wel oxidatie genoemd, zorgt voor de structurele verandering tot geoxideerd LDL.

Opname van LDL 

De onderzoekers merkten op dat de opname van normaal LDL door macrofagen, een type immuuncel, niet effectief genoeg was om de cellen te vullen met cholesterol en te transformeren tot schuimcellen. Daarentegen is de opname van OxLDL door macrofagen wel succesvol om te leiden tot transformatie tot schuimcel. Deze zogeheten schuimcellen zijn dus macrofagen gevuld met cholesterol en ze zijn essentieel voor de opbouw van atherosclerotische plaques. Dit proces leidt tot vernauwing en verstijving van de slagaders, wat een risico vormt voor hart- en vaatziekten.

Schadelijke geoxideerd LDL Mechanismen

Atherosclerose en ontsteking

OxLDL draagt bij aan de vorming van atherosclerotische plaques door de activering van macrofagen en gladde spiercellen in de vaatwanden. Deze plaques kunnen scheuren en leiden tot ernstige cardiovasculaire gebeurtenissen zoals hartaanvallen en beroertes.

• Statistiek: Studies tonen aan dat hoge niveaus van oxLDL het risico op een hartaanval met 80% kunnen verhogen.
• Uitleg: OxLDL veroorzaakt ontstekingsreacties in de vaatwand, wat leidt tot de vorming van atherosclerotische plaques. Dit proces kan de slagaders verharden en vernauwen, waardoor de bloedstroom wordt beperkt.

Foam cell formation

Macrofagen nemen oxLDL op via scavenger-receptoren zoals CD36 en LOX-1, waardoor ze veranderen in schuimcellen. Deze schuimcellen zijn een belangrijk onderdeel van de plaquevorming in de slagaders.

• Statistiek: Het aantal schuimcellen in de vaatwand correleert sterk met de ernst van atherosclerose.
• Uitleg: CD36 en LOX-1 zijn receptoren op macrofagen die oxLDL binden en internaliseren. Dit leidt tot de transformatie van macrofagen in schuimcellen, die bijdragen aan de opbouw van plaques in de slagaders.

Pro-inflammatoire en pro-trombotische effecten

OxLDL bevordert ontstekingen en trombose, wat de progressie van atherosclerose versnelt en het risico op cardiovasculaire incidenten verhoogt.

• Statistiek: Mensen met hogere oxLDL-niveaus hebben een 30% hoger risico op trombose.
• Uitleg: OxLDL verhoogt de expressie van adhesiemoleculen en cytokinen, wat leidt tot aantrekking van immuuncellen en dus verhoogde ontsteking en trombose met als gevolg een verhoogd risico op bloedstolsels.

Voorspellende waarde van oxLDL voor hart- en vaatziekten

Verhoogd risico op myocardinfarct

Studies hebben aangetoond dat hoge niveaus van oxLDL een voorspeller zijn voor een hartaanval, zelfs na correctie voor traditionele risicofactoren zoals leeftijd, geslacht en rookgedrag.

• Statistiek: Een verhoging van oxLDL met 1 µmol/L verhoogt het risico op een myocardinfarct met 20%.
• Uitleg: Een myocardinfarct, ook wel hartaanval genoemd, treedt op wanneer een plaque in de slagader scheurt, wat leidt tot de vorming van een bloedstolsel dat de bloedstroom naar het hart blokkeert.

Arteriële veroudering

OxLDL is geassocieerd met arteriële verstijving, wat kan leiden tot verhoogde bloeddruk en een hoger risico op cardiovasculaire ziekten. Door verstijving kan het bloedvat niet meer goed uitrekken. 

• Statistiek: Verhoogde oxLDL-niveaus zijn geassocieerd met een 15% toename in arteriële stijfheid.
• Uitleg: Arteriële stijfheid betekent dat de slagaders minder flexibel zijn, wat de bloeddruk kan verhogen en het hart harder kan laten werken.

Interessante feitjes:

1. Psoriasis en oxLDL

Patiënten met psoriasis hebben significant hogere niveaus van autoantilichamen tegen oxLDL vergeleken met gezonde controles.

• Statistiek: Mensen met psoriasis hebben 40% hogere oxLDL-niveaus.
• Uitleg: Autoantilichamen tegen oxLDL wijzen op een immuunrespons tegen geoxideerd LDL, wat kan bijdragen aan ontsteking en atherosclerose.

2. OxLDL en diabetes

OxLDL-niveaus zijn hoger bij mensen met diabetes, wat extra bijdraagt aan hun al verhoogde risico op hart- en vaatziekten.

• Statistiek: Diabetici hebben gemiddeld 25% hogere oxLDL-niveaus.
• Uitleg: Hoge bloedsuikerspiegels bij diabetes kunnen oxidatieve stress verhogen, wat leidt tot meer oxLDL en verhoogde atherosclerose-risico's.

3. OxLDL antilichamen

Antilichamen tegen oxLDL kunnen helpen bij het identificeren van subklinische atherosclerose en vroegtijdige interventie mogelijk maken.

• Statistiek: Een studie toont aan dat 60% van de mensen met verhoogde oxLDL-antilichamen tekenen van subklinische atherosclerose vertonen.
• Uitleg: Subklinische atherosclerose verwijst naar vroege stadia van plaquevorming die nog geen symptomen veroorzaken maar wel risico's op latere cardiovasculaire gebeurtenissen kunnen aangeven.

Monitoren en behandeling van oxLDL

Regelmatige bloedtesten

Het meten van oxLDL-niveaus kan helpen bij het vroegtijdig identificeren van individuen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.

• Statistiek: Het regelmatig controleren van oxLDL kan het risico op cardiovasculaire complicaties met 30% verminderen.

Therapeutische doelen

Naast leefstijlinterventie kunnen medicijnen zoals statines en PCSK9-remmers helpen om oxLDL-niveaus te verlagen en zo het risico op cardiovasculaire gebeurtenissen te verminderen.

• Statistiek: PCSK9-remmers kunnen oxLDL-niveaus met 50% verlagen.
• Uitleg: PCSK9-remmers werken door het verminderen van het aantal LDL-receptoren op de levercellen, waardoor minder LDL en oxLDL in het bloed circuleren.

Conclusie 

Geoxideerd LDL is een krachtige biomarker die een sterke voorspellende waarde heeft voor hart- en vaatziekten ten gevolge van plaque-formatie in de vaatwand. Door meer bewustzijn te creëren over oxLDL en zijn rol in cardiovasculaire gezondheid, kunnen we vroegtijdig ingrijpen door deze bloedmarker te monitoren en mensen met een verhoogd risico op te sporen.