BDNF: Het geheime wapen tegen Parkinson?

Ontdek de kracht van lichaamsbeweging

Stel je voor: een simpele, alledaagse activiteit die de sleutel kan zijn tot het vertragen van de slopende effecten van Parkinson en zelfs de bescherming van ons meest kostbare orgaan - je brein. Dit is geen fantasie, maar het opwindende onderzoek van onze collega’s bij Amsterdam UMC, dat ons vertelt over de kracht van lichaamsbeweging en een bijzonder eiwit genaamd BDNF. In dit artikel duiken we dieper in op hoe sporten niet alleen de fysieke gezondheid bevordert, maar ook een game-changer kan zijn voor cognitieve ziekten zoals Parkinson. Ontdek hoe iets zo eenvoudigs als bewegen een revolutie kan betekenen voor onze hersenen en ons algehele welzijn.

Parkinson en de impact op de geestelijke gezondheid

Cognitieve gezondheid is van vitaal belang voor ons dagelijks functioneren. Het beïnvloedt hoe we leren, onthouden, problemen oplossen en onze aandacht richten. Naarmate we ouder worden, kunnen onze cognitieve functies afnemen, wat kan leiden tot aandoeningen zoals Parkinson.

Parkinson is de snelst groeiende hersenziekte ter wereld. De wereldwijde prevalentie van Parkinson is in de laatste 25 jaar verdubbeld tot 7 miljoen in 2019 en zal naar verwachting 30 miljoen mensen treffen tegen 2040. Het is een complexe, chronische, zeer invaliderende cognitieve aandoening. Ondanks uitgebreid onderzoek naar Parkinson, is er nog geen genezing gevonden.

Maar wat is Parkinson precies? Parkinson wordt gekenmerkt door symptomen zoals:

• Trillen
• Stijfheid
• Vertraagde beweging (bradykinesie) 
• Evenwichtsproblemen. 

Deze symptomen worden veroorzaakt door het afsterven van zenuwcellen in de hersenen die dopamine produceren, een neurotransmitter die bewegingen reguleert. 

Parkinson veroorzaakt ook gedragsveranderingen, depressie, angst, cognitieve beperkingen (specifiek met betrekking tot leren en geheugen), obstipatie, botontkalking, pijn, slapeloosheid en vermoeidheid.

Parkinson vormt dus een grote bedreiging voor pijler 4: cognitieve gezondheid. Maar dit artikel onthult een veelbelovend instrument: Brain-Derived Neurotrophic Factor (BDNF).

BDNF en de rol bij Parkinson

Brain-Derived Neurotrophic Factor (BDNF) is een eiwit dat een cruciale rol speelt in het beschermen en repareren van hersencellen, en het stimuleren van de vorming van nieuwe neuronen en verbindingen. Dit proces staat bekend als neuroplasticiteit.

BDNF kun je zien als een natuurlijk groeihormoon in de hersenen, dat niet alleen helpt om bestaande cellen gezond te houden, maar ook nieuwe groei en ontwikkeling bevordert. Het is vooral actief in hersengebieden die essentieel zijn voor leren, geheugen en hogere denkprocessen.

In de context van Parkinson kan BDNF de overlevingskans van aangetaste neuronen vergroten, waardoor de progressie van de ziekte mogelijk vertraagt. Onderzoek toont aan dat lagere waarden van BDNF geassocieerd zijn met ernstigere symptomen bij Parkinson. Dit suggereert dat het verhogen van BDNF-waarden therapeutische voordelen kan hebben.

Advies voor Parkinsonpatiënten: Sporten!

Weet jij wat vroeger als advies gegeven werd aan mensen met Parkinson? Verrassend genoeg was vroeger het advies om te stoppen met sporten, omdat gedacht werd dat intense fysieke activiteit symptomen kon verergeren door toename van spiertonus (spierspanning) en stijfheid. Echter, het omgekeerde blijkt waar: sporten kan de aanmaak van BDNF in ons lichaam verhogen, wat ons brein gezonder kan maken en houden.

Belangrijke bevindingen uit het onderzoek

• Regelmatige lichaamsbeweging verhoogt BDNF-waarden bij Parkinsonpatiënten. Dit effect werd gezien bij krachttraining, aerobe training en balansoefeningen.
• Hogere BDNF-waarden helpen de flexibiliteit van de hersenen te verbeteren, wat heel belangrijk is voor het gezond houden van de hersenen bij Parkinson.
• Verhoogde BDNF-waarden hangen samen met verbeteringen in zowel motorische als niet-motorische symptomen van Parkinson. Dit omvatte verbeteringen in mobiliteit, balans en algemene dagelijkse activiteiten

Maar wat houdt dit praktisch in?

• De mensen die meededen aan het onderzoek werden gezonder, hun klachten namen af en ze merkten zelfs verbetering van onder andere cognitieve functies, stemming en slaapkwaliteit, wat wijst op de brede therapeutische voordelen van verhoogde BDNF-waarden.
• Ook werd gevonden dat combinaties van verschillende soorten oefeningen het meest effectief zijn in het stimuleren van BDNF-waarden en het verbeteren van klinische uitkomsten. Hierbij kun je denken aan bijvoorbeeld aerobe oefeningen gecombineerd met krachttraining.

Conclusie voor sporten en Parkinson

Gebaseerd op de huidige onderzoeken is het heel waarschijnlijk dat sporten het niveau van BDNF in ons bloed kan verhogen. Daarnaast weten we dat BDNF een beschermend effect kan hebben op de achteruitgang van ons brein. Volgens dit artikel kunnen aërobe oefeningen, zoals hardlopen, zorgen voor een stijging van 32% in het BDNF-niveau bij actieve volwassen mannen. Bij mensen die niet actief waren, daalde het BDNF-niveau met 13%. Oefeningen van hoge intensiteit en die langer dan 40 minuten duren, waren het meest effectief in het verhogen van BDNF. De duur van de oefening had meer invloed op de toename van BDNF dan de intensiteit van de oefening.

Dus: sporten is een van de meest effectieve manieren om de productie van BDNF te stimuleren. Oefeningen, met name die cardiovasculaire en spierversterkende activiteiten combineren, hebben aangetoond dat ze de secretie van BDNF verhogen. Dit kan de cognitieve achteruitgang vertragen en de algehele hersenfunctie verbeteren. Voor Parkinsonpatiënten kan regelmatige lichaamsbeweging niet alleen helpen bij het behouden van motorische vaardigheden, maar ook beschermen tegen cognitieve achteruitgang door verhoogde BDNF-waarden.