Lp(a), de cholesterol waarde waar jouw Leefstijl geen invloed op heeft.

Deze periode staat vaak in het teken van familie, uitgebreide maaltijden en gezelligheid. Maar het is ook een tijd waarin we merken dat onze kleding strakker gaat zitten – een teken dat we misschien iets te veel genieten van al dat lekkers. Dit overeten kan leiden tot een stijging in cholesterol, wat ons brengt bij een bijzonder type cholesterol: Lipoproteïne a, of Lp(a).

Wat is Lp(a)?

Lipoproteïne(a) is een speciaal type lipoproteïne in je bloed. Het werd ontdekt in 1963 en is sindsdien een onderwerp van fascinatie. Lp(a) lijkt op LDL, het 'slechte' cholesterol, maar heeft een unieke twist: een extra eiwit genaamd apolipoproteïne(a). 

Dit kleine verschil heeft grote gevolgen voor je hart en bloedvaten. Lp(a) klontert daardoor namelijk sneller samen en bevordert bloedstolsels en aderverkalking. 

Het lijkt op plasminogeen, een stof die helpt bij het oplossen van stolsels. Door deze gelijkenis kan Lp(a) de afbraak van stolsels verstoren, wat leidt tot een hogere neiging tot bloedstolling.

Hoge waarden van Lp(a) kunnen dus je risico op hartaanvallen en beroertes verhogen.

Cijfers en Data:

• Normale Lp(a)-waarden liggen onder de 30 mg/dl.
• Waarden boven de 50 mg/dl worden gezien als een verhoogd risico.
• Een niveau boven de 120 mg/dl kan het risico op hart- en vaatziekten met een factor 3,6 verhogen.
• Mensen van Afrikaanse afkomst hebben vaak hogere Lp(a)-niveaus dan mensen van andere etniciteiten.

Genetische Factoren:

Interessant is dat Lp(a) een onafhankelijke risicofactor is voor hart- en vaatziekten. Dit betekent dat zelfs met goede LDL-niveaus, hoge Lp(a)-niveaus problemen kunnen veroorzaken. Daarom wordt in Canada iedereen getest op Lp(a), en de Europese Vereniging voor Cardiologie adviseert minstens één Lp(a)-screening in je leven.

Lp(a)-niveaus zijn vooral genetisch bepaald en minder beïnvloed door levensstijl. Dit betekent dat je het maar één keer hoeft te testen.

Testen en Frequentie:

Een Lp(a)-test is vaak een eenmalige procedure vanwege de genetische bepaling. Als je waarde laag is, hoef je je minder zorgen te maken. Is het hoog, dan is het belangrijk om andere gezondheidsfactoren in de gaten te houden.

Aandachtspunten bij Hoge Lp(a):

• Bloeddruk en hartslag regelmatig controleren.
• Andere cholesterolwaarden, zoals Apolipoproteïne B, in de gaten houden.
• Visceraal vet meten.
• Slaapkwaliteit en -kwantiteit optimaliseren.
• Metabole waarden, zoals glucose en HbA1c, controleren.

Behandeling en Levensstijl:

• Vermindering van koolhydraten kan helpen Lp(a) te verlagen.
• Supplementen zoals lijnzaad, Co-enzym Q10, rode gist rijst, vezels, ginkgo biloba, resveratrol, kurkuma en koffie kunnen nuttig zijn.
• Lichaamsbeweging, goede slaap, stressreductie en stoppen met roken zijn essentieel.
• Medicijnen zoals niacine, statines en PCSK9-remmers kunnen worden ingezet, maar overleg altijd met een arts.

Medicatie en Behandelingsopties:

• Niacine kan Lp(a) met 20% tot 30% verlagen, maar de impact op hartgezondheid is niet eenduidig.
• Statines, hoewel soms Lp(a) verhogend, zijn belangrijk voor het beheersen van hyperlipidemie, vooral bij hoge Lp(a)-niveaus.
• PCSK9-remmers kunnen Lp(a) met ongeveer 26% verlagen en verbeteren de hartgezondheid.
• Hormonale therapieën, zoals oestrogeen en testosteron vervangende therapie, kunnen Lp(a) verlagen, maar hun effect op hartgezondheid is onzeker.
• L-carnitine kan ook Lp(a) verlagen, maar wordt geassocieerd met verhoogde risico's op atherosclerose.

Conclusie:

Het is essentieel om je Lp(a)-waarde te kennen. Bij verhoogde waarden is het belangrijk om extra aandacht te besteden aan andere gezondheidsfactoren zoals bloeddruk, hartslag en metabole waarden.

Samenwerken met een ervaren arts kan je helpen invloed uit te oefenen op je cardiovasculaire gezondheid. Door bewust te zijn van je Lp(a)-niveau en de nodige stappen te ondernemen, kun je actief bijdragen aan het verminderen van je risico op hart- en vaatziekten.