Richtlijnen Bloeddruk achterhaald?

Een te hoge bloeddruk is wereldwijd de grootste te voorkomen risicofactor voor hart- en vaatziekten (HVZ) en vroegtijdige sterfte.

Als deze te hoog wordt, grijpen we uiteindelijk in met medicatie. We zien dat de bloeddruk stapsgewijs hoger wordt naarmate we ouder worden.

De belangrijkste vraag is dus wanneer een hogere bloeddruk te hoog is en wanneer we moeten ingrijpen met leefstijlveranderingen en uiteindelijk medicatie.

Om goed te begrijpen waarom hoge bloeddruk schadelijk kan zijn, is het belangrijk om te weten wat bovendruk en onderdruk precies betekenen.

1. Bovendruk (Systolische Bloeddruk): Dit is de druk in de bloedvaten wanneer het hart samenknijpt (systole) en bloed in de slagaders pompt. Het is het hoogste getal in een bloeddrukmeting. Een normale bovendruk is meestal minder dan 120 mm Hg.
   
   
2. Onderdruk (Diastolische Bloeddruk): Dit is de druk in de bloedvaten wanneer het hart ontspant tussen twee hartslagen in (diastole). Het is het laagste getal in een bloeddrukmeting. Een normale onderdruk is meestal minder dan 80 mm Hg.

Een bloeddrukmeting wordt dus weergegeven als twee getallen, bijvoorbeeld 120/80 mm Hg, waarbij 120 de bovendruk is en 80 de onderdruk. Beide waarden zijn belangrijk voor het beoordelen van de gezondheid van je hart en bloedvaten.

Behandeldoelen in standaardrichtlijnen

De standaardrichtlijnen voor de behandeling van een hoge bloeddruk hanteren doorgaans de volgende bloeddrukwaarden als drempel voor behandeling met medicatie:

• Voor de algemene populatie: Een bovendruk van 140 mm Hg of hoger, en/of een onderdruk van 90 mm Hg of hoger.
• Voor specifieke risicogroepen, zoals patiënten met diabetes of chronische nierziekte, wordt een bovendruk van minder dan 140 mm Hg aanbevolen.
• Voor personen van 60 jaar of ouder wordt ingrijpen geadviseerd bij een systolische bloeddruk (SBP) van 150 mm Hg of hoger.

Hier zijn wij het niet mee eens.

Achterhaald?

Dit laatste staat uiteraard haaks op onze filosofie van longevity. Of je nu 20 bent of 80 jaar oud, iedereen is gebaat bij een niet-verhoogde bloeddruk. Dat iemand op oudere leeftijd meer kans op hypertensie heeft, is voor ons geen goede reden om een steeds hogere bloeddruk te accepteren. Het betekent namelijk dat er tientallen jaren niet goed is opgelet of ingegrepen.

Laten we onszelf dus het omgekeerde afvragen: moeten we voor iedereen strenger zijn en juist streven naar een lagere bloeddruk?

Risico's verhoogde bloeddruk

Als je erover nadenkt, is het namelijk best logisch dat zelfs een lichte verhoging van de bloeddruk schadelijk kan zijn.

Hier zijn enkele redenen waarom zelfs een lichte verhoging van de bovendruk schadelijk kan zijn voor onze gezondheid:

1. Chronische belastingen op de bloedvaten
   Wanneer de bloeddruk hoger is dan normaal, zelfs licht verhoogd, moeten de bloedvaten constant een grotere druk weerstaan. Dit veroorzaakt stress op de vaatwanden, wat kan leiden tot schade aan de binnenbekleding van de bloedvaten (endotheel). Na verloop van tijd kan deze schade zich ophopen, wat bijdraagt aan de ontwikkeling van aderverkalking (atherosclerose).

2. Versnelling van aderverkalking
   Aderverkalking is een proces waarbij vetafzettingen, cholesterol en andere stoffen zich ophopen op de binnenwanden van de slagaders, wat leidt tot vernauwing en verharding van de slagaders. Een verhoogde bovendruk versnelt dit proces door meer schade aan de vaatwanden te veroorzaken en ontstekingen te bevorderen. Dit verhoogt het risico op hart- en vaatziekten, zoals hartaanvallen en beroertes.

3. Verhoogde werklast voor het hart
   Een verhoogde bovendruk betekent dat het hart harder moet werken om bloed door het lichaam te pompen. Dit kan leiden tot vergroting van de hartspier, vooral van de linkerhartkamer, wat bekend staat als linkerventrikelhypertrofie. Dit maakt het hart stijver en minder efficiënt, wat uiteindelijk kan leiden tot hartfalen.

4. Verhoogd Risico op Kleine Bloedvaten Niet alleen de grote slagaders worden beïnvloed door een verhoogde bloeddruk; ook de kleine bloedvaten (capillairen) kunnen schade oplopen. Dit kan leiden tot microvasculaire complicaties, zoals retinopathie (schade aan de bloedvaten in de ogen), nefropathie (schade aan de nieren) en neuropathie (zenuwschade).

5. Nierfunctie Achteruitgang De nieren spelen een cruciale rol bij het reguleren van de bloeddruk, maar ze zijn ook kwetsbaar voor schade door hoge bloeddruk. Een licht verhoogde bovendruk kan de kleine bloedvaten in de nieren beschadigen, wat leidt tot een verminderde nierfunctie. Na verloop van tijd kan dit bijdragen aan chronische nierziekte. Ook andere organen kunnen volgens deze studie beschadigd worden door hypertensie.

6. Impact op de Hersenfunctie Hoge bloeddruk is een belangrijke risicofactor voor beroertes, maar ook een lichte verhoging kan subtielere schade aan de hersenen veroorzaken. Dit kan leiden tot cognitieve achteruitgang en een verhoogd risico op dementie. Micro-infarcten en witte stofafwijkingen in de hersenen zijn voorbeelden van schade die kan worden veroorzaakt door chronisch verhoogde bloeddruk.

Het verlagen van zelfs een licht verhoogde bloeddruk vermindert ons risico op ziekte.

De Systolic Blood Pressure Intervention Trial (SPRINT) stelde een ambitieuzer behandeldoel voor hypertensie voor dan de standaardrichtlijnen.

In deze studie werden meer dan 9.000 deelnemers van 50 jaar en ouder onderzocht, die willekeurig werden toegewezen aan een van de twee behandelgroepen:

• Standaardbehandeling: Gericht op een bovendruk van minder dan 140 mm Hg.
• Intensieve behandeling: Gericht op een bovendruk van minder dan 120 mm Hg.

Oftewel, deze studie stelde de interessante vraag: Wat als we agressiever gaan behandelen, eerder ingrijpen en mensen hun bovendruk richting de 120 krijgen met medicatie in plaats van 140?

Resultaten en implicaties van de SPRINT studie

De SPRINT-studie leverde opmerkelijke resultaten op: de intensieve behandeling leidde tot een significante vermindering van 25% in de incidentie van grote cardiovasculaire gebeurtenissen, zoals hartaanvallen, beroertes en hartfalen, vergeleken met de standaardbehandeling.

Bovendien verminderde de intensieve behandeling de cardiovasculaire mortaliteit met 43%, wat wijst op de potentieel levensreddende voordelen van een lagere bloeddrukdoelstelling.

Dankzij deze studie kunnen we nog een stap verder gaan. In een systematische review van Bundy en collega's, gebaseerd op 42 studies met in totaal 144.220 patiënten, concluderen ze dat het verlagen van je bovendruk van 130-134 mm Hg naar 120-124 mm Hg je kans op overlijden door welke oorzaak dan ook met 27% verlaagt.

Risicoreductie

Voor de liefhebbers kunnen we zelfs nog een stap verder gaan en de volgende risicoreducties laten zien:

Vermindering van risico op Hart- en Vaatziekten (HVZ)

• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 130-134 mm Hg: 29% lager risico (HR 0.71)
• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 140-144 mm Hg: 42% lager risico (HR 0.58)
• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 150-154 mm Hg: 54% lager risico (HR 0.46)
• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 160 mm Hg of hoger: 64% lager risico (HR 0.36)

Vermindering van risico op beroertes

• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 130-134 mm Hg: 31% lager risico (HR 0.69)
• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 140-144 mm Hg: 49% lager risico (HR 0.51)
• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 150-154 mm Hg: 64% lager risico (HR 0.36)
• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 160 mm Hg of hoger: 73% lager risico (HR 0.27)

Vermindering van risico op sterfte door alle oorzaken

• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 130-134 mm Hg: 27% lager risico (HR 0.73)
• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 140-144 mm Hg: 41% lager risico (HR 0.59)
• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 150-154 mm Hg: 49% lager risico (HR 0.51)
• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 160 mm Hg of hoger: 53% lager risico (HR 0.47)

Vermindering van risico op HVZ-sterfte

• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 130-134 mm Hg: 33% lager risico (HR 0.67)
• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 140-144 mm Hg: 45% lager risico (HR 0.55)
• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 150-154 mm Hg: 57% lager risico (HR 0.43)
• Bovendruk van 120-124 mm Hg vs 160 mm Hg of hoger: 66% lager risico (HR 0.34)

Deze bevindingen suggereren dus dat er letterlijk niets goeds is aan een langzaam stijgende bloeddruk en dat een agressieve behandeling van de bovendruk richting 120 mm Hg mogelijk betere uitkomsten oplevert voor patiënten met een hoog risico op hart- en vaatziekten dan de huidige standaardrichtlijnen.

Conclusie

De SPRINT-studie laat ironisch genoeg zien dat we de bloeddruk moeten zien als een marathon, niet als een sprint. Bloeddruk wordt namelijk niet schadelijk hoog binnen een dag, maar juist over tientallen jaren. De resultaten van de SPRINT-studie tonen aan dat het streven naar een lagere bovendruk van minder dan 120 mm Hg effectiever kan zijn in het verminderen van gezondheidsrisico's dan de huidige standaardrichtlijnen suggereren.