Diabetes Type 2: Niet alleen bij overgewicht

Dit artikel belicht de minder bekende vorm van diabetes type 2 die voorkomt bij mensen met een normaal gewicht of zelfs ondergewicht. We bespreken de nieuwste inzichten en onderzoeken naar de mechanismen achter deze vorm van diabetes en de implicaties voor preventie en behandeling.

Ontmoet Jan

Jan is 45 jaar oud, heeft een normaal gewicht en leeft een actief leven. Hij fietst dagelijks naar zijn werk en eet over het algemeen gezond. Toen hij echter begon te merken dat hij zich vaak moe voelde en meer dorst had dan normaal, besloot hij naar de dokter te gaan. Tot zijn verbazing werd bij hem diabetes type 2 vastgesteld. Jan had altijd gedacht dat deze ziekte alleen mensen met overgewicht trof, maar hij leerde dat dit een misverstand is.

Feitjes over Diabetes Type 2 bij normaal gewicht

• Incidentie van Lean T2D:
  Studies tonen aan dat een aanzienlijk aantal mensen met diabetes type 2 een normaal gewicht heeft. In Australië is de prevalentie 5,1% bij volwassenen met een normaal gewicht, en in een mannelijke Zweedse cohort is de incidentie 15%.
  
  
• Risico op Diabetes bij normaal gewicht:
  Mensen uit Azië en Afrika hebben een hoger risico op diabetes type 2 bij een lager BMI dan mensen van andere etnische groepen.
  
  
• Ondergewicht en diabetes:
  In sommige Afrikaanse en Aziatische landen wordt diabetes bij mensen met ondergewicht vaker gezien dan bij mensen met een normaal of hoog gewicht.
  
  
• Nederlandse prevalentie:
  In Nederland zijn er naar schatting 1,2 miljoen mensen met diabetes, waarvan ongeveer 90% diabetes type 2 heeft. Onder hen heeft een significant aantal een normaal gewicht. Precieze cijfers over de prevalentie van diabetes type 2 bij mensen met een normaal gewicht in Nederland zijn beperkt, maar wereldwijd gezien kan tot 15% van de diabetes type 2 patiënten een normaal gewicht hebben.

Wat is Diabetes Type 2?

Diabetes type 2 is een aandoening waarbij het lichaam niet goed reageert op insuline (insulineresistentie) of niet genoeg insuline produceert (bètacelfalen). Insuline is een hormoon dat helpt bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Wanneer het lichaam hier niet goed op reageert of er niet genoeg van produceert, stijgt de bloedsuikerspiegel, wat kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen.

Mechanismen van Diabetes Type 2 bij Normaal Gewicht

• Bètacelfalen:
  Bètacellen in de alvleesklier zijn verantwoordelijk voor de productie van insuline. Bij mensen met diabetes type 2 en een normaal gewicht kunnen deze cellen sneller falen dan bij mensen met overgewicht. Dit betekent dat hun lichaam niet genoeg insuline kan aanmaken om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden. In Jan's geval had zijn lichaam moeite om voldoende insuline te produceren, ondanks zijn gezonde gewicht.
  
  
• Insulineresistentie:
  Hoewel insulineresistentie vaker voorkomt bij mensen met overgewicht, kan het ook optreden bij mensen met een normaal gewicht. Dit kan het gevolg zijn van genetische factoren of een ongelijke verdeling van lichaamsvet, zoals meer vet rond de organen (visceraal vet) in plaats van onderhuids vet. Jan ontdekte dat hij een hoger percentage visceraal vet had, wat bijdroeg aan zijn insulineresistentie.
  
  
• Visceraal vet:
  Mensen met een normaal gewicht maar met een hoger percentage visceraal vet hebben een groter risico op het ontwikkelen van diabetes type 2. Visceraal vet bevindt zich diep in de buik en rond de organen en is metabolisch actiever, wat kan leiden tot insulineresistentie.

Leuk Feitje: Diabetes werd voor het eerst beschreven door de oude Egyptenaren rond 1500 voor Christus. Ze noemden het een ziekte waarbij een persoon te veel afvalt en veel urineert.

• Niet-alcoholische leververvetting (NAFLD):
  NAFLD komt vaak voor bij mensen met overgewicht, maar kan ook bij mensen met een normaal gewicht ontstaan. NAFLD verhoogt het risico op diabetes type 2 aanzienlijk, zelfs bij mensen zonder overgewicht. In een recente studie had 68,2% van de nieuw gediagnosticeerde diabetespatiënten in Zuid-China geen obesitas.

Leuk Feitje: Visceraal vet, of orgaanvet, is de gevaarlijkste vorm van vet omdat het omringende organen bedekt en hun functioneren kan beïnvloeden.

• Microbiota:
  De darmmicrobiota speelt een rol bij de ontwikkeling van insulineresistentie en diabetes type 2. Onderzoek heeft aangetoond dat een afname van bepaalde gunstige bacteriën, zoals Akkermansia muciniphila, geassocieerd is met een verhoogd risico op diabetes, zelfs bij mensen met een normaal gewicht.
  
  
• Skeletspieren:
  Skeletspieren zijn verantwoordelijk voor 70-90% van de glucoseopname na een maaltijd. Een verminderde spiermassa of een slechte spierkwaliteit kan bijdragen aan insulineresistentie en het risico op diabetes type 2 verhogen. Mensen met een lagere verhouding van spiermassa ten opzichte van vetmassa hebben een hoger risico op diabetes.
  
  
• Genetische factoren:
  Genetische aanleg speelt een belangrijke rol bij het risico op diabetes type 2 bij mensen met een normaal gewicht. Specifieke genetische varianten kunnen de functie van bètacellen beïnvloeden en het risico op insulineresistentie verhogen.

Aanbevelingen voor Preventie en Behandeling

• Regelmatige controle:
  Het is belangrijk om regelmatig de bloedsuikerspiegel en andere relevante waarden zoals HbA1c te controleren, vooral als er risicofactoren zijn zoals een familiegeschiedenis van diabetes. Voor Jan betekende dit dat hij regelmatig zijn bloedsuikerspiegel moest meten en periodiek medische controles moest ondergaan.
  
  De normaalwaarden voor HbA1c zijn:
  • Normaal: Minder dan 42 mmol/mol
  • Pre-diabetes: 42-47 mmol/mol
  • Diabetes: 48 mmol/mol of hoger
  • Het is aanbevolen om minstens eens per jaar je HbA1c-waarden te laten meten, zodat je nooit verrast wordt door een diagnose van diabetes type 2.
    
    
• Gezonde levensstijl:
  Een gebalanceerd dieet en regelmatige lichaamsbeweging zijn cruciaal voor het behoud van een gezonde bloedsuikerspiegel en het verminderen van visceraal vet. Jan begon met een dieet rijk aan vezels en arm aan suiker, en voegde regelmatig krachttraining toe aan zijn routine.
  
  
• Vroege interventie:
  Vroege diagnose en behandeling kunnen helpen bij het voorkomen van complicaties. Dit kan het gebruik van medicatie omvatten om de insulineresistentie te verminderen en de functie van de bètacellen te ondersteunen. Jan begon met medicatie die zijn insulinegevoeligheid verbeterde en zijn bloedsuikerspiegel onder controle hield.

Conclusie

Diabetes type 2 komt niet alleen voor bij mensen met overgewicht. Mensen met een normaal gewicht of zelfs ondergewicht kunnen ook risico lopen op deze aandoening, vooral als er genetische factoren of een ongelijke verdeling van lichaamsvet in het spel zijn. Het begrijpen van de verschillende mechanismen en risicofactoren is essentieel voor een effectieve preventie en behandeling van diabetes type 2 bij mensen met een normaal gewicht. Jan's verhaal laat zien dat het mogelijk is om diabetes type 2 te hebben zonder overgewicht en benadrukt het belang van bewustzijn en vroege interventie.