
Hoe smartphonegebruik je brein veïnvloedt: impact op focus, gezondheid en productiviteit
Smartphone, smart TV, et cetera.
Alles is smart geworden, behalve wij.
Je kent het wel. Je wil ‘eventjes’ op social media kijken wat er is gebeurd en voor je het weet scroll je zo 4 uur voorbij.
In onze steeds meer verbonden wereld is de smartphone uitgegroeid tot een centraal onderdeel van ons dagelijks leven. Wat ooit begon als een simpel hulpmiddel voor communicatie, is nu een onmisbaar apparaat geworden dat we gebruiken om te navigeren in onze sociale en professionele werelden. Maar deze constante connectiviteit komt met een prijs, en niet alleen wat betreft jouw telefoonrekeningen.
Waarover gaat deze longevity snack?
In deze snack duiken we dieper in de minder besproken gevolgen van ons aanhoudend smartphonegebruik. We belichten de impact ervan op onze cognitieve gezondheid — ons vermogen om te denken, te leren en te onthouden — en ons algehele welzijn. De vraag die we onszelf stellen is: wat gebeurt er met onze hersenen en ons lichaam als we voortdurend naar onze schermen staren?
Longevity gaat namelijk over de kwantiteit van leven (hoe lang leef je) en de kwaliteit van leven (hoe goed leef je).
Dit heeft met name impact op de kwaliteit denk ik van onze cognitieve gezondheid.
Wat is cognitieve gezondheid?
Voordat ik verder ga, wil ik even stilstaan bij wat cognitieve gezondheid eigenlijk inhoudt. Cognitieve gezondheid is de basis van hoe we informatie verwerken, beslissingen nemen en communiceren. Het staat centraal in onze alledaagse functies en beïnvloedt alles, van het onthouden van namen tot het oplossen van complexe problemen en het aansturen van onze emotionele reacties.

Wat zijn cognitieve stoornissen?
Het is ook belangrijk om te begrijpen wat er gebeurt als onze cognitieve gezondheid aangetast wordt. Cognitieve stoornissen kunnen variëren van lichte geheugenproblemen tot ernstige neurodegeneratieve ziekten zoals Alzheimer. Deze aandoeningen beïnvloeden niet alleen het geheugen maar ook de manier waarop we denken en functioneren in ons dagelijks leven.
Met dit fundament gaan we verder onderzoeken hoe onze trouwe digitale metgezellen — onze smartphones — mogelijk meer invloed op ons hebben dan we zouden willen toegeven.
Spoiler: we weten het niet precies!
We weten nog niet wat de lange termijn effecten zijn van smartphone gebruik, omdat dit allemaal vrij recent is ontwikkeld.
Maar wat denken we?
Effecten op Mentale Vermoeidheid: Recente studies tonen aan dat intensief smartphonegebruik gerelateerd kan zijn aan verhoogde mentale vermoeidheid. Gebruikers die hoger scoren op de Smartphone Addiction Scale (SAS) ervaren significant meer mentale vermoeidheid en hebben lagere scores op cognitieve flexibiliteit. Een studie wees uit dat 45 minuten smartphonegebruik leidt tot een toename van subjectieve mentale vermoeidheid en verminderde waakzaamheid en inhibitie.
Effecten op Cognitieve Functies: Het onderzoek naar de invloed van smartphones op cognitieve functies is nog beperkt, maar wijst op mogelijke negatieve effecten op aandacht, geheugen en uitstel van behoeftebevrediging. Er is meer onderzoek nodig om definitieve conclusies te trekken.
👉️ Onderliggende mechanismen: De precieze mechanismen achter de effecten van smartphonegebruik zijn nog niet volledig begrepen. Echter, studies suggereren dat smartphone meldingen een afleidend effect hebben en cognitieve controle kunnen beïnvloeden door tragere reactietijden en veranderingen in neurale activiteit.
Laten we beginnen met een duik in de mogelijke directe effecten van smartphonegebruik...
Onmiddellijke cognitieve beperkingen
Wanneer we onze smartphones gebruiken, vooral voor langere periodes zonder pauze, ervaren we vaak directe, zij het tijdelijke, verminderingen in onze cognitieve capaciteiten. Dit kan zich uiten in verminderde aandacht en concentratie, tragere reactietijden en een afname in ons vermogen om nieuwe informatie effectief te verwerken en te onthouden.
Vermindering van aandachtsspanne
Onderzoek heeft uitgewezen dat frequente onderbrekingen door smartphone meldingen onze focus en aandacht spanne aanzienlijk kunnen verkorten. Elke piep of trilling kan ons wegtrekken van diepgaande taken en ons in een staat van constante alertheid houden, waardoor diepere concentratie moeilijk wordt.
Impact op leerprocessen
Smartphones kunnen ook invloed hebben op onze leerprocessen door continue afleiding te bieden. Studies hebben aangetoond dat studenten die hun smartphone gebruiken tijdens het leren minder goed presteren op tests dan degenen die zich in een smartphone-vrije omgeving bevinden. Dit effect wordt versterkt door de multitasking-eisen die veel smartphone-applicaties stellen.
Lichamelijke gezondheidseffecten
Naast de cognitieve effecten kan het gebruik van smartphones ook directe fysieke gevolgen hebben. Deze omvatten:
Oogvermoeidheid en visuele Stress
Langdurig staren naar het kleine, heldere scherm van een smartphone kan leiden tot digitale oogvermoeidheid, ook bekend als computer vision syndroom. Symptomen zijn onder meer droge ogen, wazig zien en hoofdpijn. Dit zou kunnen komen omdat we minder vaak knipperen, waardoor onze ogen mogelijk eerder moe worden.
Het is daarnaast ook goed voor onze ogen om soms in het ‘oneindige’ te kunnen. Dus als je lang op je computer of telefoon zit, kijk dan eens een paar minuten naar de mooie blauwe lucht.
⁉️Hoe zit dit?
Het langdurig staren naar schermen van dichtbij, zoals telefoons, tablets en computers, kan dus leiden tot visuele belasting en vermoeidheid. Dit komt omdat de ogen continu gefocust zijn op een punt dichtbij, wat meer inspanning vereist van de spieren in en rondom de ogen. Hier zijn enkele redenen waarom het goed is om ook regelmatig in de verte te kijken:
- Verminderen van oogspanning: Wanneer je in de verte kijkt, kunnen de oogspieren ontspannen. De constante focus op een scherm dat dichtbij is, vereist een aanhoudende contractie van deze spieren, wat kan leiden tot oogvermoeidheid. Door in de verte te kijken, geef je je ogen de kans om te rusten en de spierspanning te verminderen.
- Verminderen van het risico op bijziendheid: Er zijn studies die suggereren dat langdurig focussen op objecten van dichtbij kan bijdragen aan de ontwikkeling van bijziendheid (myopie) bij kinderen en jongvolwassenen. Door regelmatig in de verte te kijken, kan dit risico mogelijk worden verminderd.
- Preventie van droge ogen: Wanneer mensen geconcentreerd kijken naar schermen, neigen ze minder vaak te knipperen zoals ik net zei, wat kan leiden tot droge ogen. Door regelmatig weg te kijken van het scherm en in de verte te kijken, kan het knipperen worden genormaliseerd, wat helpt de ogen gehydrateerd en comfortabel te houden.
- Bevordering van de algemene ooggezondheid: Regelmatig schakelen tussen kijken naar objecten van dichtbij en in de verte kan helpen de algehele flexibiliteit en gezondheid van de ogen te behouden. Dit helpt de ogen om zich makkelijker aan te passen aan verschillende visuele eisen.
🛠️ Een praktische tool
Een praktische manier om oogvermoeidheid te voorkomen is de "20-20-20 regel"
👉️ Om de 20 minuten, kijk 20 seconden lang naar iets dat minstens 20 voet (ongeveer 6 meter) ver weg is. Deze eenvoudige gewoonte kan helpen de impact van langdurig dichtbij kijken te verminderen en de gezondheid van de ogen te ondersteunen.
En een verassende voor jouw volgende gymsessie
Mentale vermoeidheid kan ten koste gaan van onze sportprestaties

De studie onderzocht de effecten van mentale vermoeidheid, veroorzaakt door intensieve cognitieve taken, op het trainingsvolume bij weerstandsoefeningen, met name de half-back squat oefening. Hier is een samenvatting van het onderzoek:
Doel van de studie: Deze studie had als doel om het effect van mentale vermoeidheid op het totale trainingsvolume (TTV) en de waargenomen inspanning (RPE) te onderzoeken bij de half-back squat oefening.
Methodologie: Negen mannelijke deelnemers voerden twee sessies uit: een cognitieve taak (CT) met behulp van de Stroop-test om mentale vermoeidheid te induceren, en een controleconditie (CON) waarbij de deelnemers naar een documentaire keken. Na elke sessie voltooiden de deelnemers een reeks fysieke tests, waaronder een sprongtest en drie sets half-back squats tot ze niet meer konden (concentrische falen).
Belangrijkste bevindingen:
- De deelnemers rapporteerden significant hogere niveaus van mentale vermoeidheid na de cognitieve taak vergeleken met de controleconditie.
- Het totale trainingsvolume was significant lager in de cognitieve taakconditie vergeleken met de controleconditie, wat wijst op een negatief effect van mentale vermoeidheid op de prestaties van weerstandsoefeningen.
- De waargenomen inspanning (RPE) was niet significant verschillend tussen de twee condities.
Conclusie: Mentale vermoeidheid kan de fysieke prestaties negatief beïnvloeden door het trainingsvolume te verminderen, hoewel het geen invloed heeft op de directe spierkracht zoals gemeten in sprongtests. Dit onderzoek benadrukt het belang van mentale frisheid voor optimale prestaties tijdens weerstandstrainingen, vooral voor oefeningen die langdurige of herhaalde inspanningen vereisen.
👉️Dus als je aan het rusten bent tussen je sets, train dan eens wat mobiliteit, geniet van de muziek, maar scroll niet je energie weg.
De interactie tussen cognitieve en fysieke effecten kan een vicieuze cirkel creëren. Fysiek minder goed kunnen presteren door smartphone gebruik kunnen de cognitieve belasting verhogen, waardoor onze mentale prestaties verder afnemen. Dit benadrukt het belang van bewust smartphonegebruik.
Samenvattend, de directe impact van smartphonegebruik kan zowel onze geest als ons lichaam beïnvloeden. Het is essentieel dat we ons bewust zijn van deze effecten en maatregelen nemen om ze te beperken. In de volgende sectie zullen we de lange-termijn gevolgen van voortdurend smartphonegebruik verkennen en wat we kunnen doen om deze te minimaliseren.
Lange-termijn impact van smartphonegebruik
Chronische cognitieve veranderingen
Langdurig en frequent gebruik van smartphones kan diepgaande effecten hebben op onze cognitieve capaciteiten. Studies wijzen uit dat het constante schakelen tussen taken en de continue afleiding door smartphones kan leiden tot veranderingen in de hersenen, die onze concentratie, geheugen en probleemoplossende vaardigheden kunnen beïnvloeden.
Aandachtsdeficiëntie
Langdurige blootstelling aan de snelle informatiestroom van smartphones kan onze aandachtsspanne verminderen. Dit kan vooral opvallen bij taken die langdurige concentratie vereisen, zoals het lezen van lange artikelen of het uitvoeren van complexe berekeningen.
Vermindering van geheugencapaciteit
Smartphones bieden gemakkelijke toegang tot informatie, wat soms onze afhankelijkheid van externe bronnen verhoogt ten koste van ons eigen geheugen. Dit fenomeen, soms "Google-effect" genoemd, kan onze intrinsieke geheugenfuncties verminderen, waardoor onze capaciteit om informatie te onthouden en te verwerken afneemt.
Psychologische effecten
Naast cognitieve veranderingen zijn er ook psychologische gevolgen verbonden aan langdurig smartphonegebruik. Deze omvatten:
Toename van angst en depressie
Frequente interactie met sociale media en het constante nieuwsaanbod via smartphones kunnen leiden tot een verhoogd gevoel van angst en depressie. De vergelijking met anderen, het blootstaan aan negatief nieuws en de druk om altijd "verbonden" te zijn, kunnen significant bijdragen aan psychologische stress.
Dit kan ook komen omdat we op social media van heel veel mensen kritiek kunnen krijgen. Mensen drukken zich ook agressiever uit op social media. Je durft iemand waarschijnlijk makkelijker te beledigen online vanuit je veilige kamer, dan op straat.
Verslavingsgedrag
Smartphones kunnen verslavend werken, met name door apps en sociale media die zijn ontworpen om jou zo lang mogelijk op social media te houden. Dit kan leiden tot compulsief gebruik, wat de dagelijkse activiteiten en sociale interacties kan verstoren.
Neurologische veranderingen
Langdurig gebruik van smartphones kan ook leiden tot veranderingen in de hersenstructuur, met name in gebieden die verantwoordelijk zijn voor de verwerking van visuele informatie en besluitvorming. Deze veranderingen kunnen onze cognitieve functies en gedragspatronen beïnvloeden, maar hier is meer onderzoek naar nodig. We zien alleen nog geen bewijs dat het onze breingezondheid op een goede manier beïnvloedt, maar wel steeds meer onderzoek dat het een negatief invloed heeft.
Samenvattend, De lange-termijn gevolgen van frequent smartphonegebruik vereisen onze aandacht en actie. Het is belangrijk om bewust te zijn van de mogelijke risico's en om stappen te ondernemen om deze te beheersen. In het volgende deel van deze nieuwsbrief zullen we strategieën bespreken om de impact van smartphones op onze levens te minimaliseren en zullen we tips bieden voor het handhaven van een gezonde balans tussen digitale en echte wereld.
👇️ En vergeet niet de belangrijkste 👇️
Je leven vliegt voorbij
Dus gebruik jij jouw smartphone OF gebruikt jouw smartphone jou?

🚨 Laat ik even minder saai wetenschap bespreken, maar grof zijn: je scrollt je leven weg.
De uren die je elke dag wegscrollt, had je kunnen gebruiken om je familie te zien, je vrienden te zien, lekker te wandelen, te sporten, te koken en dan had je alsnog tijd over gehad.
Praktische tips
Het is essentieel om proactieve maatregelen te nemen om de potentiële negatieve effecten van smartphones op onze gezondheid te verminderen. Hier zijn enkele praktische tips die kunnen helpen:
- Digitale detox: Plan regelmatig periodes in waarin je bewust afstand neemt van digitale apparaten. Dit kan variëren van een paar uur per dag tot een hele dag per week. Gebruik deze tijd om fysiek actief te zijn, te lezen, of tijd door te brengen met dierbaren zonder de afleiding van een scherm.
- Notificatiebeheer: Schakel niet-essentiële meldingen uit om de constante onderbrekingen te verminderen. Dit helpt om je focus te bewaren en vermindert de drang om je telefoon te checken.
- Technologie vrije zones: Stel specifieke zones in je huis of werkplek in waar geen smartphones toegestaan zijn. Bijvoorbeeld, maak de eettafel en de slaapkamer smartphonevrij om meer kwaliteitstijd met familie of voor jezelf te creëren.
- Bewuste schermtijd: Wees bewust van de hoeveelheid tijd die je op je smartphone doorbrengt. Apps die je schermtijd bijhouden kunnen inzicht geven in je gebruikspatronen en helpen bij het stellen van grenzen.
- Specifiek doel: Voor je jouw telefoon pakt, wat is je doel? Je mail checken? Oke, dan pak je jouw telefoon en open je de mail app en daarna leg je hem weer weg. Zonder doel je telefoon pakken kan ervoor zorgen dat je uren gaat doomscrollen.
Dus..
Leer jouw smartphone gebruiken, zodat je smartphone jou niet gebruikt.