Als je denkt aan hart- en vaatziekten zoals aderverkalking (atherosclerose), denk je waarschijnlijk aan oudere mensen. Zestigers, zeventigers. Mensen die te laat hoorden dat hun aders dichtgeslibd zijn en een hartaanval of beroerte dreigt.
Maar wat als we je vertellen dat dit proces vaak al decennia eerder begint? Dat de eerste tekenen van aderverkalking al in je tienerjaren zichtbaar kunnen zijn?
Atherosclerose: een sluimerend proces dat al vroeg start
Atherosclerose is het proces waarbij vet, cholesterol en andere stoffen zich ophopen in de wanden van je slagaders. Die ophoping maakt je bloedvaten minder flexibel en belemmert de doorstroming van bloed—met mogelijk ernstige gevolgen zoals hartinfarcten en beroertes.
En hier komt het confronterende deel:
Volgens studies zoals de PDAY- en CARDIA-onderzoeken start dit proces vaak al vóór je 20e levensjaar.
Uit recent onderzoek, zoals het CARDIA (Coronary Artery Risk Development In Young Adults) onderzoek en de PDAY (Pathobiological Determinants of Atherosclerosis in Youth) studie, blijkt dat atherosclerose een proces is dat decennialang sluimert. Het begint vaak al in je jeugd en kan zonder symptomen verergeren totdat het ernstige problemen veroorzaakt op latere leeftijd. Dit betekent dat de keuzes die je maakt – ook op jonge leeftijd – een enorme impact hebben op je toekomstige gezondheid.
- Bij jongeren van 15 tot 19 jaar werden in 60% van de gevallen al tekenen van atherosclerose aangetroffen in de kransslagaders.
- Bij mensen tussen 14 en 35 jaar had 78% al meetbare aderverkalking.
- In 9% van de gevallen was er zelfs al sprake van ernstige vernauwing (>75%).
Je voelt aderverkalking niet, maar het gebeurt wel
Het verraderlijke aan atherosclerose is dat het lang zonder symptomen blijft. Geen pijn, geen waarschuwing, geen alarmsignalen. Totdat het wél misgaat. En dan is het vaak te laat.
Je bloedvaten veranderen zonder dat je het merkt - tenzij je bewust kiest om het in beeld te brengen.
Waarom je levensstijl op jonge leeftijd het verschil maakt
Onderzoekers zagen duidelijke patronen bij jongeren met vroege aderverkalking:
- Roken kwam voor bij 68% van de jongeren met plaques in de vaten
- Obesitas (BMI >30) ging gepaard met een verhoogd risico (80% had vaatlaesies)
- Jongeren met hoge bloeddruk of cholesterol hadden op latere leeftijd vaker ernstig aangetaste bloedvaten
Tegelijk zagen ze ook het tegenovergestelde: jongeren die gezond aten, actief bewogen en hun bloedwaarden op orde hadden, vertoonden veel minder tekenen van atherosclerose.
Het goede nieuws? Zelfs als je in je twintiger jaren minder gezonde keuzes maakte, kun je door nú in te grijpen alsnog veel risico’s beperken.
Wat kun je doen? Het begint met meten.
Bij LNGVTY zien we dit keer op keer:
Ondernemers die alles optimaliseren in hun bedrijf, maar nooit écht in kaart hebben gebracht hoe het met hun hartgezondheid staat.
Regelmatig je cholesterol, bloeddruk, ontstekingsmarkers en arteriële elasticiteit meten geeft je een concreet beeld.
Zodat je weet: waar sta ik nu - en wat kan ik strategisch verbeteren?
Atherosclerose is geen ouderdomsziekte - het is een proces dat je kunt beïnvloeden.
Als je tussen de 30 en 55 bent, lijkt je cardiovasculaire gezondheid misschien nog ver weg. Maar het is juist nu dat je de fundering legt. Niet alleen met gezonde gewoontes, maar met inzicht. En dát is waar preventie om draait.
Uit een andere studie uit de jaren 90, gericht op slachtoffers van niet-cardiale trauma’s (zoals verkeersongevallen), zagen ze al dat bij 78,3% van de 14- tot 35-jarigen tekenen van coronaire atherosclerose aanwezig waren.
Hieronder zie je beginnende aderverkalking bij een jongen man 27 jaar oud.
Dit betekent dat een overgrote meerderheid van de jongeren al vroeg tekenen van aderverkalking vertoonde. Bij 20,7% van de onderzochte personen was er zelfs een vernauwing van meer dan 50% in een of meerdere slagaders, en bij 9% was er een vernauwing van meer dan 75% .
Conclusie: Voorkomen is beter dan genezen
Wat het CARDIA- en PDAY-onderzoek ons duidelijk maken, is dat aderverkalking geen plotselinge ziekte is die je treft wanneer je ouder wordt. Het begint vaak al in je jeugd, zonder dat je het doorhebt. Dit betekent dat we preventie serieus moeten nemen. Door regelmatig gezondheidsonderzoek te overwegen, kun je tijdig inzicht krijgen in je risico’s. Wat je kunt meten, kun je managen.
Het periodiek controleren van je bloeddruk, cholesterol en andere biomarkers geeft je niet alleen inzicht in hoe het met je hartgezondheid staat, maar biedt ook de mogelijkheid om vroegtijdig in te grijpen. Zo voorkom je dat kleine problemen uitgroeien tot grote complicaties. Gezonde keuzes maken – zoals gezonder eten, stoppen met roken en meer bewegen – zijn belangrijk, maar door regelmatig onderzoek te doen, weet je zeker waar je staat. Je cardiovasculaire gezondheid is overigens méér dan alleen cholesterol. In dit artikel lees je waarom je VO₂max een van de krachtigste voorspellers is van je biologische leeftijd - en hoe je die kunt verbeteren.
Aarzel niet om met je huisarts of Longevity specialist te bespreken hoe je je gezondheid periodiek kunt laten checken. Door vroeg in te grijpen, kun je latere problemen voorkomen en ervoor zorgen dat je hart sterk en gezond blijft.
